Prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej przysługuje pacjentom:
- posiadającym tytuł „Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi”,
- posiadającym tytuł „Zasłużonego Dawcy Przeszczepu”,
- inwalidom wojennym i wojskowym, kombatantom,
- uprawnionym żołnierzom i pracownikom oraz weteranom poszkodowanym - w zakresie leczenia urazów i chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa
- kobietom w ciąży,
- do 18 r.ż., u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu
- działaczom opozycji antykomunistycznej i osobom represjonowanym z powodów politycznych
- posiadającym orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności
- deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy III Rzeszy i Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.
Osoba uprawniona do korzystania ze świadczeń zdrowotnych poza kolejnością ma obowiązek przedstawić dokument potwierdzający uprawnienia.
Obowiązki świadczeniodawcy
Korzystanie poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej w szpitalu oraz ze świadczeń specjalistycznych w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej oznacza, że:
- świadczeniodawca udziela tych świadczeń poza kolejnością przyjęć wynikającą z prowadzonej przez niego listy oczekujących,
- świadczeniodawca udziela tych świadczeń w dniu zgłoszenia,
- w przypadku gdy udzielenie świadczenia nie jest możliwe w dniu zgłoszenia, świadczeniodawca wyznacza inny termin poza kolejnością przyjęć wynikającą z prowadzonej przez niego listy oczekujących,
- świadczenie z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej nie może być udzielone w terminie późniejszym niż w ciągu 7 dni roboczych od dnia zgłoszenia,
- osoby uprawnione korzystają ze świadczeń opieki zdrowotnej po okazaniu właściwego dokumentu potwierdzającego uprawnienia.
Pierwszeństwo w korzystaniu z ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych ustawowo nie ogranicza się wyłącznie do tzw. pierwszych wizyt - obejmuje ono cały proces leczenia pacjenta.
Osoby wpisane na krajowe listy osób oczekujących na przeszczepienie komórek, tkanek i narządów, zgodnie z przepisami o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (art. 24) korzystają poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie przeszczepów.