Profesor Tadeusz Mieczysław Sokołowski – chirurg i twórca szczecińskiej szkoły chirurgicznej.
Wybór wybitnego chirurga na Patrona Szpitala nie był przypadkowy. Związany z nim niemal od początku jego polskiej historii na Pomorzu Zachodnim, zasługi dla nauki polskiej m.in. w dziedzinie traumatologii, chirurgii ręki, transfuzjologii sprawiły iż zajął Pan Profesor należne mu miejsce w historii Szpitala.
Urodził się 28 października 1887 w Worobinie w pow. rówieńskim. Ojciec Tadeusz pracował w administracji majątku Broelów-Platerów. w 1896 roku rodzina przeniosła się do Łodzi. Tu też uczęszczał do rządowego gimnazjum filologicznego i uczył się na tajnych kompletach. z powodu udziału w strajku szkolnym w 1905 roku nie został dopuszczony do matury. Brak możliwości uzyskania matury spowodował wyjazd do Krakowa gdzie podjął naukę na kursach zorganizowanych dla uczniów relegowanych ze szkół w Królestwie Kongresowym przez prof. Władysława Heinricha. Jednak i one zostały przerwane. Wyjechał do Szwajcarii, podejmując studia przyrodnicze na Uniwersytecie we Fryburgu. Zetknął się tam z Ignacym Mościckim i Stefanem Żeromskim. Studia przerwał wkrótce, aby włączyć się w 1906 roku do działań rewolucyjnych pod pseudonimem „Marcin".
W 1907 roku przeniósł się do Krakowa, zdał maturę w Gimnazjum św. Jacka i podjął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jego nauczycielami byli m.in.: Kazimierz Kostanecki, Napoleon Cybulski, Emil Godlewski, Michał Siedlecki. Dyplom doktora nauk lekarskich otrzymał 7 lipca 1913 roku, po czym pracował w podkarpackich miejscowościach oraz w klinice chirurgicznej Bronisława Kadera.
W czasie i wojny światowej uczestniczył jako żołnierz Legionów Polskich w walkach na frontach w Królestwie Polskim i w Galicji. Był lekarzem batalionowym w i Brygadzie, a od marca do sierpnia 1915 roku – lekarzem w szpitalu zakaźnym w Wadowicach.
Jego niesubordynacja w sprawie szczepień na dur brzuszny spowodowała przeniesienie do Kamieńska pod Piotrkowem, gdzie pracował w Domu dla Rekonwalescentów.
W grudniu 1915 wrócił na front i uczestniczył w kampanii na Wołyniu. Służbę w Legionach zakończył na własną prośbę 13 lipca 1917 udając się do Łodzi, gdzie podjął pracę na oddziale chirurgicznym Szpitala Dziecięcego im. Anny Marii pod kierunkiem dr Antoniego Tomaszewskiego. Brał udział w zwalczaniu epidemii tyfusu plamistego kierując oddziałem epidemicznym w Tuszynie pod Łodzią.
Do służby wojskowej powrócił w 1919 roku podczas wojny polsko-bolszewickiej jako lekarz 2 pułku Legionów, następnie jako chirurg i komendant szpitala PCK oraz szef sanitarny 22 Dywizji Ochotniczej. w czasie wyprawy na Litwę zachorował na dur powrotny i wrócił do Warszawy, gdzie był leczony.
W latach:
- 1921–1922 – sprawował obowiązki starszego asystenta w II Klinice Chirurgicznej prof. Zygmunta Radlińskiego w Warszawie,
- 1922–1934 – objął stanowisko starszego ordynatora w VIII Okręgowym Szpitalu w Toruniu,
- 1934–1939 – był kierownikiem naukowym oddziałów chirurgicznych 1-go Szpitala Okręgowego w Warszawie a od 1935 roku w Instytucie Chirurgii Urazowej, z ambulatorium urazowym i pracownią rentgenologiczną.
W czasie pracy w szpitalu toruńskim wprowadzał pionierskie techniki przetaczania krwi, utworzył też pierwszą w Polsce Wojewódzką Stację Urazową. Specjalizował się w zakresie traumatologii, wyjeżdżając do Anglii i Francji. Praca w Instytucie Chirurgii Urazowej jest najaktywniejszym okresem w życiu profesora. w warszawskim Instytucie zorganizował m.in. pierwszy w Polsce oddział neurochirurgiczny. Wraz z Ludwikiem Hirszfeldem, Henrykiem Gnoińskim i Bolesławem Szareckim należał do pionierów polskiej transfuzjologii. Szkolił asystentów wśród których znaleźli się późniejsi wybitni chirurdzy jak: Tadeusz Wagner, Jerzy Szulc, Zygmunt Ambros, Bolesław Hryniewiecki. Opracowywał konstrukcje nowych narzędzi, sprzętu medycznego oraz własne metody operacyjne. Wraz z Jerzym Rutkowskim, Janem Kołodziejskim i Janem Zaorskim wydawał czasopismo „Chirurg Polski". Prowadził eksperymentalne badania fizycznych podstaw sterylizacji, których wyniki ukazały się drukiem w 1939 roku. Okres pracy w Instytucie zaowocował wydaniem ponad 50 publikacji w czasopismach naukowych.
Podczas kampanii wrześniowej był lekarzem szpitala polowego. Wraz ze szpitalem dostał się do obozu internowanych w Rumunii, a stamtąd – do Francji, gdzie powierzono mu obowiązki ordynatora w szpitalu wojennym „Centre de Chirurgie Osseux" w Créteil, który zabezpieczał przypadki urazowe z całego Paryża. w 1940 roku po rozpoczęciu Bitwy o Francję kierował oddziałem chirurgicznym w Dieuze w Alzacji. Po kapitulacji Francji trafił do szpitala wojennego „Castle Hospital" w Edynburgu. Do 1942 roku prowadził wykłady z chirurgii na polskim Wydziale Lekarskim tamtejszego Uniwersytetu i w tym samym roku go opuścił.
W 1942 roku odbył staż w zakresie torakochirurgii m.in. w londyńskim Royal Brompton Hospital, poznał też oddziały wybitnych torakochirurgów: Tudor Edwardsa, Clementa Price Thomasa, Rasela Claude Brocka a następnie pełnił służbę w szpitalach wojennych II Korpusu Armii Polskiej w Iraku: Kanaquin w Iraku, El Kantarze nad Kanałem Sueskim, Casamassima w regionie Puglia, koło Bari.
W Casamassima, gdzie znajduje się cmentarz Polaków poległych pod Monte Cassino (il cimitero polacco), szpital wojenny stacjonował w latach 1943–1946. Tadeusz Sokołowski opatrywał tam nie tylko rannych polskich żołnierzy, ale również leczył miejscową ludność.
Po przeniesieniu wojsk polskich do Anglii w roku 1946 przez kolejne 2 lata Sokołowski kierował oddziałem chirurgii i ginekologiczno-położniczym w szpitalu w Diddington. Równocześnie korzystając z bliskości Cambridge poznawał system nauczania tutejszego wydziału przyrodniczego. Wraz z żoną i córką w 1948 roku wrócił do Polski, gdzie włączył się do organizacji Akademii Lekarskiej w Szczecinie. Został powołany na kierownika Katedry i Kliniki Chirurgicznej utworzonej na bazie oddziału chirurgicznego Szpitala PCK, którym kierował dotychczas dr Jan Perzyński. w skład Kliniki wchodziły 4 oddziały: 2 oddziały chirurgii męskiej: chirurgii narządów wewnętrznych i chirurgii urazowej, chirurgii ogólnej na oddziale kobiecym oraz chirurgii dziecięcej. z profesorem współpracowali wówczas lekarze na etatach oddziału chirurgicznego szpitala PCK m.in.: dr Jan Perzyński, dr Witold Arct, dr Jan Kortas, dr Józef Koszarski, dr Stanisław Łabno, dr Jerzy Tuz. w 1950 roku oddział chirurgii dziecięcej został wyłączony z kliniki chirurgii, kierował nim dr Edward Drescher.
Tytuł profesora nadzwyczajnego uzyskał w 1949 roku a profesora zwyczajnego w roku 1957. Pełnił funkcję konsultanta wojewódzkiego w zakresie chirurgii, organizował oddziały chirurgiczne poza Szczecinem, którymi kierowali wyszkoleni przez profesora asystenci, operował we wszystkich szpitalach województwa. Funkcję konsultanta pełnił również po odejściu na emeryturę w 1961 roku. Zorganizował Przychodnię Specjalistyczną Chorób Ręki, w której niemal codziennie konsultował pacjentów.
Organizował szkoleniowo-naukowe niedzielne konferencje, na których zbierała się większość chirurgów z województwa „dziś trudno pojąć; nikt z tych kolegów nie miał samochodu, pociągiem przyjeżdżali ze Słupska, Wałcza, Złotowa. Tracili przeważnie niedzielę i dwie noce na jazdę". w 1951 roku prof. Sokołowski został przewodniczącym oddziału Polskiego Towarzystwa Ortopedów i Traumatologów. Powołał również oddział zachodnio-pomorski Towarzystwa Chirurgów Polskich. Od 1953 roku organizowane były Szczecińskie Dni Chirurgiczne, w których brali udział chirurdzy z całej Polski.
W pracy dydaktycznej dużą wagę przywiązywał do praktycznego przygotowania absolwentów ale również do posiadania wiedzy z różnych dyscyplin. Tę część pracy Pana profesora wspomina Jerzy Lambert: „wielki erudyta, społecznik, przyjaciel młodych lekarzy i studentów wyłonił z naszego kursu talenty chirurgiczne i niemało trudu włożył w przygotowaniu tych studentów do samodzielnej pracy".
Zmarł 21 stycznia 1965 w Szczecinie.
Profesor Tadeusz Sokołowski jest autorem ponad 150 publikacji z dziedziny chirurgii, zwłaszcza traumatologii.
Najcenniejszy dorobek to:
stworzenie wzorowych placówek stacjonarnych i ambulatoryjnych oraz kształcenie lekarzy w jednej z pierwszych form zorganizowanego kształcenia podyplomowego w zakresie chirurgii urazowej, wprowadzenie i popularyzacja bezpośredniego przetaczania krwi, stosowania krwi konserwowej, opracowanie własnej konstrukcji urządzeń tj: autoklaw polowy, aparat wyciągowy przedramienia, gwóźdź do leczenia złamań szyjki kości udowej, strzykawkę do bezpośredniego przetaczania krwi, utworzenie pierwszej w Polsce Przychodni Chirurgii Ręki, opracowanie własnych metod operacyjnych i modyfikowanie istniejących np. zastosowanie przezskórnego przybicia drutem w przypadkach nadkłykciowego złamania kości ramiennej u dzieci, opracowanie własnych udoskonaleń i zgromadzenie największego doświadczenia w leczeniu złamań kości szyjki udowej metodą Smith-Petersena, inicjowanie metod chirurgicznego leczenia gruźlicy płuc.
opracowano na podstawie:
W. Brzeziński, Droga życiowa i działalność naukowa Tadeusza Sokołowskiego, [w:] Archiwum Historii i Filozofii Medycyny, Szczecin 1993.
